Pozytywizm na świecie - klp.pl
Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Pozytywizm zapisał się na trwałe do historii literatury i kultury jako wiek realizmu, powieści, nauki oraz propagowania sportu i zdrowego stylu życia.

Zestawienie najważniejszych publikacji, utworów muzycznych, malarskich, czyli tekstów kultury oraz najbardziej istotnych wydarzeń politycznych, społecznych oraz cywilizacyjnych pozwoli w pełni zrozumieć bogactwo epoki.

1863
· Francuski malarz, Edouard Manet maluje jeden ze swych najsÅ‚ynniejszych obrazów - Åšniadanie na trawie – i wystawia go w Salonie Odrzuconych, czym wywoÅ‚uje ogromne poruszenie wielbicieli malarstwa. Ukazuje w nim patrzÄ…cÄ… wyzywajÄ…co na widza nagÄ… kobietÄ™ (prostytutkÄ™) siedzÄ…cÄ… obok dwóch modnie ubranych mężczyzn. Modelami uwiecznionymi przez artystÄ™ byli Gustave (jego brat) oraz przyszÅ‚y szwagier Ferdinand Leenhoff, a sÅ‚ynnÄ… prowokujacÄ… damÄ… - prostytutka - Victorine Meurent.
· Kolejnym dzieÅ‚em Maneta jest obraz zatytuÅ‚owany Olimpia, ukazujÄ…cy tÄ™ samÄ… prostytutkÄ™ - Victorine Meurent, ubranÄ… tym razem w starannie dobranÄ… biżuteriÄ™ i pantofelki.
· Georges Bizet, francuski kompozytor tworzy dzieÅ‚o operowe PoÅ‚awiacze pereÅ‚.
· Francuski filozof, historyk i krytyk literacki Hippolyte Taine pisze HistoriÄ™ literatury angielskiej.
· Ernest Renan, francuski pisarz, historyk, filolog i filozof oddaje do druku książkÄ™, której celem byÅ‚a „systematyczna <> osoby Chrystusa i ukazanie go wyÅ‚Ä…cznie jako czÅ‚owieka”. W Å»ywocie Jezusa Renan dowodzi, że Chrystus nie byÅ‚ Bogiem, nie uważaÅ‚ siÄ™ za niego.
· John Stuart Mill, angielski filozof, politolog i ekonomista wydaje swe dzieÅ‚o, zatytuÅ‚owane O zasadzie użytecznoÅ›ci i bÄ™dÄ…ce kwintesencjÄ… jego poglÄ…dów.

1864
· Powstaje I MiÄ™dzynarodówka (MiÄ™dzynarodowe Stowarzyszenie Robotników) - organizacja miÄ™dzynarodowa Å‚Ä…czÄ…ca partie polityczne popierajÄ…ce podobne idee.

1865
· Richard Wagner, niemiecki kompozytor wÅ‚aÅ›ciwy przede wszystkim epoce romantyzmu, wystawia w Monachium swÄ… operÄ™ Tristan i Izolda.

1866
· Wybucha wojna prusko-austriacka, nazywana wojnÄ… siedmiotygodniowÄ… (ze wzglÄ™du na czas trwania), a zapoczÄ…tkowana sporem paÅ„stw o przewodnictwo w ZwiÄ…zku Niemieckim oraz konfliktem o Szlezwik i Holsztyn.
· W Kraju Zabajkalskim rozpoczyna siÄ™ powstanie polskich zesÅ‚aÅ„ców, budujÄ…cych drogÄ™ niedaleko chiÅ„skiej granicy nad jeziorem BajkaÅ‚.
· Fiodor Dostojewski publikuje swÄ… powieść psychologicznÄ… i polifonicznÄ… - Zbrodnia i kara.
· Alfred Nobel, szwedzki przemysÅ‚owiec i naukowiec odkrywa dynamit.

1867
· Powstaje konstytucyjna monarchia austro-wÄ™gierska bÄ™dÄ…ca od tej pory paÅ„stwem zwiÄ…zkowym w Europie Åšrodkowej.
· Twórca marksizmu, filozof i ekonomista Karol Marks publikuje KapitaÅ‚, t. 1 – dzieÅ‚o najpeÅ‚niej wyrażajÄ…ce jego poglÄ…dy na ekonomiÄ™ politycznÄ….
· Dramatopisarz norweski Henryk Ibsen oddaje w rÄ™ce czytelników swojÄ… sztukÄ™ Peer Gynt.
· Iwan Siergiejewicz Turgieniew, rosyjski przedstawiciel realizmu krytycznego publikuje Dym. W tej powieÅ›ci podejmuje tematykÄ™ spoÅ‚ecznÄ…, opowiadajÄ…c o sytuacji na wsi po uwÅ‚aszczeniu chÅ‚opów.

1868
· Fiodor Dostojewski wydaje czteroczęściowÄ… powieść zatytuÅ‚owanÄ… Idiota i opowiadajÄ…cÄ… o perypetiach Lwa NikoÅ‚ajewicza Myszkina. Gdy pisarz tworzyÅ‚ historiÄ™ swego bohatera, pisaÅ‚ w jednych z listów: „Chodzi mianowicie o przedstawienie absolutnie doskonaÅ‚ego czÅ‚owieka. Moim zdaniem nie może być nic trudniejszego, zwÅ‚aszcza w naszych czasach. (...) Już dawniej idea ta pojawiaÅ‚a mi siÄ™ w gÅ‚owie jako pewien przebÅ‚ysk obrazu artystycznego, nie chciaÅ‚em jednak, aby stanowiÅ‚a tylko część czegoÅ›, potrzebowaÅ‚em jej jako caÅ‚oÅ›ci”.

1869
· Zostaje wynaleziony okresowy ukÅ‚ad pierwiastków (Dmitrij Mendelejew).
· Rosjanin Lew ToÅ‚stoj, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu w literaturze europejskiej, publikuje czterotomowe dzieÅ‚o, bÄ™dÄ…ce obrazem życia rosyjskiego w dobie napoleoÅ„skiej. TytuÅ‚uje je: Wojna i pokój.
· Gustaw Flaubert, francuski powieÅ›ciopisarz wydaje książkÄ™ SzkoÅ‚a uczuć.
· Rozpoczyna siÄ™ budowa KanaÅ‚u Sueskiego (nadzorowana przez francuskiego dyplomatÄ™ i przedsiÄ™biorcÄ™ Ferdynanda de Lesseps).

1870
· PoczÄ…tek wojny prusko-francuskiej, której bezpoÅ›redniÄ… przyczynÄ… byÅ‚a sprawa tzw. depeszy emskiej. Konflikt zostaÅ‚ wywoÅ‚any również próbÄ… osadzenia na tronie Hiszpanii ksiÄ™cia pruskiego, Leopolda von Hohenzollern-Sigmaringen oraz dążeniem Prus do zjednoczenia Niemiec pod swoim panowaniem.
· Niemiecki kompozytor Richard Wagner wystawia swÄ… operÄ™, zatytuÅ‚owanÄ… Walkiria.
· Heinrichowi Schliemannowi, niemieckiemu archeologowi amatorowi udaje siÄ™ odkryć TrojÄ™ (a dokÅ‚adniej tzw. skarb Priama).

1871
· PoczÄ…tek zrywu rewolucyjnego ludnoÅ›ci Paryża, nazwanego KomunÄ… ParyskÄ…. Bierze w nim udziaÅ‚ zarówno inteligencja, jak i robotnicy.
· Powstaje Cesarstwo Niemieckie, nazywane II RzeszÄ… NiemieckÄ…, którego kanclerzem zostaje Otto von Bismarck.
· Prapremiera czteroaktowej opery Aida z muzykÄ… Giuseppe Verdiego i librettem Antonia Ghislanzoniego.
· Jeden z najważniejszych XIX-wiecznych biologów i jeden z pierwszych badaczy ewolucji, Karol Darwin publikuje swe dzieÅ‚o O pochodzeniu czÅ‚owieka.
· Edward Burnett Taylor przyczynia siÄ™ do rozwoju nauki o kulturze i wydaje CywilizacjÄ™ pierwotnÄ…, w której formuÅ‚uje program nauki o kulturze oraz rozwija studia szczegółowe.
· Fiodor Dostojewski publikuje Biesy, powieść o prowincjonalnym mieÅ›cie rosyjskim, interpretowanÄ… jako pamflet na ruch rewolucyjny oraz powieść z kluczem.
· Emil Zola, francuski przedstawiciel naturalizmu zaczyna publikować cykl Rougon-Macquartowie. Historia naturalna i spoÅ‚eczna rodziny za Drugiego Cesarstwa, liczÄ…cy 20 tomów. Analizuje w nim w sposób naukowy stosunki spoÅ‚eczne epoki II Cesarstwa.

1872
· Filozof Herbert Spencer publikuje WstÄ™p i poglÄ…d ogólny na filozofiÄ™ pozytywnÄ….
· Iwan Turgieniew przedstawia czytelnikom swÄ… nowelÄ™ Wiosenne wody.

1875
· Odbywa siÄ™ premiera czteroaktowej opery Georgesa Bizeta Carmen, do libretta Henriego Meilhaca i Ludovica Halévy'ego.

1876
· Zostaje wynaleziony telefon (dziÄ™ki pomysÅ‚owoÅ›ci szkockiego nauczyciela muzyki, Alexandra Bella).
· Rosyjski kompozytor Piotr Czajkowski ukÅ‚ada muzykÄ™ do baletu Jezioro Å‚abÄ™dzie.
· Francuski pisarz, wybitny twórca i teoretyk poezji symbolicznej Stephane Mallarme publikuje swój gÅ‚oÅ›ny wiersz, zatytuÅ‚owany PopoÅ‚udnie fauna, rozpoczynajÄ…cy siÄ™ sÅ‚owami: „Te nimfy, tak bym chciaÅ‚ uwiecznić je. / Tak lekka
Ich ciał karnacja jasna, iż w przestwór ucieka /
UcichÅ‚y w snach puszystych. Kocham li zÅ‚udzenie? (…)”.


1877
· Wybucha X wojna rosyjsko-turecka, spowodowana rosyjskÄ… ekspansjÄ… w kierunku Morza Czarnego i BaÅ‚kanów.
· Lew ToÅ‚stoj pisze kontrowersyjnÄ… jak na owe czasy powieść psychologicznÄ… Anna Karenina, opowiadajÄ…cÄ… losy nieszczęśliwej miÅ‚oÅ›ci tytuÅ‚owej bohaterki do oficera WroÅ„skiego.
· Emil Zola publikuje swÄ… powieść W matni, bÄ™dÄ…cÄ… siódmÄ… częściÄ… cyklu Rougon-Macquartowie.

1878
· Koniec wojny rosyjsko tureckiej i podpisanie pokoju w San Stefano, na mocy którego miÄ™dzy innymi utworzono ksiÄ™stwo BuÅ‚garii.
· Zorganizowanie konferencji w Berlinie przez główne mocarstwa europejskie w celu rewizji warunków traktatu pokojowego w San Stefano, nazwanej kongresem berliÅ„skim.
· Zostaje wynaleziony fonograf (T. A. Edison) - jedno z pierwszych urzÄ…dzeÅ„ sÅ‚użących do zapisu i odtwarzania dźwiÄ™ku.
· Piotr Czajkowski komponuje muzykÄ™ do Eugeniusza Oniegina – trzyaktowej opery na podstawie utworu Puszkina.

1879
· Tomasz Edison konstruuje żarówkÄ™ elektrycznÄ….
· Norweg Henryk Ibsen publikuje dramat Nora, w którym ukazuje konflikt miÄ™dzy konwencjonalnÄ… mieszczaÅ„skÄ… moralnoÅ›ciÄ… a prawem kobiety do stanowienia o samej sobie.

1880
· Niemiecki lekarz i bakteriolog Robert Koch odkrywa prÄ…tki gruźlicy.
· Emil Zola wydaje studium zatytuÅ‚owane Powieść eksperymentalna..
· Powstaje naturalistyczna „Grupa Medanu”, która zajęła siÄ™ rozwijaniem estetycznej wykÅ‚adni dla dzieÅ‚a literackiego. DziaÅ‚a w niej miÄ™dzy innymi Emil Zola i Gay de Maupassant.

1881
· W wyniku udanego zamachu bombowego ginie car Rosji Aleksander II. ZastÄ™puje go Aleksander III.
· Filozof Hipolit Taine publikuje swe najważniejsze dzieÅ‚o Filozofia sztuki.

1882
· Anglia zajmuje Egipt.
· Edward Taylor wydaje zbiór swych poglÄ…dów – AntropologiÄ™.

1884
· Niemiecki filozof Fryderyk Nietzsche publikuje książkÄ™ Tako rzecze Zaratustra, w której gÅ‚osi Å›mierć Boga, wolÄ™ mocy, nadczÅ‚owieka i wieczny powrót.
· Henryk Ibsen wydaje dramat Dzika kaczka – studium prawdy i kÅ‚amstwa.
· Joris Karl Huysmans, francuski pisarz skandalista, kojarzony z dekadentyzmem oddaje czytelnikom swÄ… najgÅ‚oÅ›niejszÄ… powieść - A rebours (Na wspak).

1885
· Gottlieb Daimler i Karl Benz tworzÄ… model silnika samochodowego.
· Emil Zola publikuje powieść Germinal, która przez badaczy zyskaÅ‚a tytuÅ‚ jednej z najlepszych powieÅ›ci napisanych w jÄ™zyku francuskim. Opowiada o strajku górników w północnej Francji, widzianego zarówno z perspektywy robotników, jak i burżuazji.

1886
· Fryderyk Nietsche ogÅ‚asza filozoficzne dzieÅ‚o Poza dobrem i zÅ‚em.
· Artur Rimbaud, przedstawiciel francuskich symbolistów i dekadentów, publikuje zbiór swych wierszy, zatytuÅ‚owany Iluminacje.

1887
· W Paryżu powstaje „placówka artystycznego realizmu” - „Théâtre Libre” („Teatr Wyzwolony”), zaÅ‚ożony przez André Antoine’a, zamierzajÄ…cego walczyć z rutynÄ… i komercjalizmem.
· Twórca dramatów, powieÅ›ci, esejów i utworów poetyckich, malarz i fotograf. uznawany za ojca współczesnego teatru, przedstawiciel naturalizmu i prekursor ekspresjonizmu August Strindberg wydaje swój naturalistyczny dramat Ojciec.

1888
· Vincent van Gogh, holenderski malarz, którego twórczość należy do kierunku zwanego postimpresjonizmem przedstawia obraz Kawiarnia w nocy.

1889
· Wystawa powszechna w Paryżu, na której odsÅ‚oniÄ™to zbudowanÄ… specjalnie z tej okazji Wieżę Eiffla jako „przykÅ‚ad możliwoÅ›ci technicznych tamtego okresu oraz symbol potÄ™gi gospodarczej i naukowo-technicznej Francji w tym okresie”.
· Powstanie II MiÄ™dzynarodówki - miÄ™dzynarodowego stowarzyszenia partii i organizacji socjalistycznych, walczÄ…cego o prawa robotnicze i dążącego do przeksztaÅ‚cenia stosunków spoÅ‚ecznych zgodnie z zaÅ‚ożeniami socjalizmu.

1890
· Norweski pisarz Knut Hamsun publikuje powieść Głód, bÄ™dÄ…cÄ… naturalistycznym opisem fizycznego gÅ‚odu.
· Maurice Maeterlinck, belgijski dramaturg, poeta, eseista, piszÄ…cy w jÄ™zyku francuskim, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1911 wydaje gÅ‚oÅ›ny dramat Åšlepcy.

1891
· Szwedzka pisarka Selma Lagerlöf ogÅ‚asza utwór Gösta Berlig.

1893
· Prusy i Rosja podpisujÄ… rozejm.
· W Paryżu umiera filozof Hipolit Taine.

1894
· Na tron wstÄ™puje ostatni car Rosji - MikoÅ‚aj II.
· Claude Debussy komponuje muzykÄ™ do choreograficznego obrazu PopoÅ‚udnie fauna.
· Edvard Munch, norweski malarz i grafik przedstawia swój olejny obraz Melancholia.
· Angielski pisarz urodzony w Indiach Joseph Rudyard Kipling wydaje swÄ… opowieść dla dzieci i mÅ‚odzieży, zatytuÅ‚owanÄ… KsiÄ™ga dżungli.

1895
· Skonstruowanie i opatentowanie kinematografu przez francuskich chemików braci Lumiere. Pierwsza publiczna projekcja dotyczyÅ‚a filmu WyjÅ›cie robotników z fabryki. ObejrzaÅ‚o go 35 osób.
· George Herbert Wells publikuje swÄ… powieść WehikuÅ‚ czasu, dziÄ™ki czemu zyskuje sobie miano pioniera gatunku science fiction.
· Joseph Conrad wydaje swÄ… debiutanckÄ… powieść SzaleÅ„stwo Almayera

1896
· WÅ‚oski kompozytor muzyki operowej Giacomo Puccini pisze CyganeriÄ™. Opera liczy cztery fragmenty ukazujÄ…ce obrazy z życia francuskiej cyganerii artystycznej w epoce balzakowskiej.

1897
· Anton Czechow, rosyjski nowelista i dramatopisarz, ogÅ‚asza utwór Wujaszek Wania.
· Edgar Allan Poe, przedstawiciel romantyzmu w literaturze angielskiej publikuje swe gÅ‚oÅ›ne Nowele.

1898
· Wynalezienie radiotelegrafu (wÅ‚oski fizyk i konstruktor Guglielmo Marconi).
· Malarz Paul Cezanne specjalizujÄ…cy siÄ™ w technice kubistycznej i impresjonistycznej ogÅ‚asza obraz KÄ…piÄ…ce siÄ™.
· George Herbert Wells publikuje utwór Wojna Å›wiatów.
· Irlandzki dramaturg i prozaik George Bernard Shaw wydaje zbiór zatytuÅ‚owany Sztuki przyjemne i nieprzyjemne.

1899
· Lew ToÅ‚stoj publikuje powieść krytyczno-spoÅ‚ecznÄ… Zmartwychwstanie.

1900
· Joseph Conrad ogÅ‚asza powieść Lord Jim.
· DwudziestopiÄ™cioletni niemiecki prozaik i eseista Tomasz Mann publikuje Buddenbrooków – sagÄ™ o Å›wietnoÅ›ci i upadku możnego mieszczaÅ„skiego rodu.



Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz siÄ™ wiÄ™cej
1  Za chlebem - streszczenie noweli Henryka Sienkiewicza
2  Polska literatura pozytywistyczna
3  Praca u podstaw